Filosoferen met kinderen en jongeren heet de opleiding die ik ooit deed en de vakvereniging waar ik lid van ben. En ik hou van de gekke, wijze, creatieve kinderfilosofen als Ilse Deams en Katrin Laureyssens. Maar waar is de J die ik meestal mis op dagen en in de nieuwsbrieven. En met de jongeren mis ik ook de socratische gesprekken waarin samen hardop wordt nagedacht over wat steekt in de wereld tussen ons. Troost voor Schildpad? Leuk en creatief, dat allemaal wel. Maar daar mis ik de urgentie en scherpte die nodig is omdat de wereld tussen ons in brand staat en democratieën wankelen. De vraag die mij voor alle verenigingen aan de orde is of en wat ons vak dan juist nu kan of zelfs zou moeten betekenen. En als die vraag wordt gesteld komen er antwoorden en daaruit volgende daden. Dat hoop ik dan.
Zo is troost ook een onderzoeksthema wat sinds de nieuwsbrief [juni 2025] bij me blijft hangen en dat ik graag eens met jongeren zou willen verkennen. In de conceptuele verkenning van troost in Troost als aanwijsstok wordt gesteld dat als we ons getroost voelen dat automatisch verwijst naar iets wat pijn doet of ontbreekt. Taalkundig gezien staat daar onzin. Getroost verwijst simpelweg naar iets of iemand die troost. Eerst ervaar je pijn of verdriet, daarna als het heel erg meezit de troost.
Als het heel erg meezit. Want er is geen troost voor de huilende moeders in Gaza. Zo is er geen troost voor een van mijn best vriendinnen. Haar schoonzoon, vader van twee jonge zonen vond het leven altijd al ingewikkeld en ineens trok hij dat leven niet meer. Ik mocht thee komen drinken en luisterde en stelde ‘droge’ vragen zodat ze aan nog meer gebeurtenissen en details taal zou kunnen geven. En toen ik weg ging liep ik naar de boekwinkel en kocht ‘Verdriet is het ding met veren’. Over twee jongens, de vader en het verlies van een moeder en vrouw. En over de kraai. Die bemoeide. Stoorde. Was er. En beloofde er te zijn tot hij niet meer nodig was. Tot er ruimte kwam voor het koesteren van dierbare herinneringen. Van de schoonheid en de troost. Tip voor wie met jongeren wil filosoferen over troost. En de vraag die ik me terwijl ik over troost denk en schrijf is of er troost kan zijn als er geen hoop is. Ook een mooie en urgente vraag.
P.s. En hier is een link naar een essay over filosoferen met jongeren ‘tussenruimtes bouwen in de klas‘, omdat ik denk dat oefenen in democratie urgent is.
