Tijdens de “Alumni” bijeenkomst afgelopen 31 oktober (voorafgaand aan de Rond de Tafel) ontstond een gesprek over de voelbare ontwikkeling om de praktijk van FmKJ te willen meten en beoordelen, zowel op het niveau van de leerling als op de wijze waarop het vak in bredere zin bijdraagt aan onderwijs. Doenja Heemsbergen dook in dit onderwerp en schreef er een doorwrocht maar lezenswaardig stuk over, waarin ze en passant nog eens blootlegt waar het in het hedendaagse onderwijs veelal aan schort. Ze onderzoekt haar opvattingen en beargumenteert haar standpunt: dat beoordeling nu juist de vrije ruimte in de weg staat, en dat de waarde van FmKJ precies die vrije ruimte is.
Onderzoek
Denkkracht- taalkracht. Door Karin Glaubitz & Jolanda de Slegte
Denkkracht- taalkracht. Door Karin Glaubitz & Jolanda de Slegte
In mei 2019 bezocht (kinder-)filosoof Karin Glaubitz op uitnodiging van logopedist Jolanda de Slegte een aantal keren de Auris Hildernisseschool, een school voor cluster 2 onderwijs (zie kader). Eerder in het jaar bezocht Jolanda een serie filosofielessen van Karin met groep 1,2,3 op een reguliere school waar veel kinderen een taal-achterstand hebben.
Samen verzorgden Jolanda en Karin filosofische gesprekken voor bijna alle groepen van de Auris Hildernisseschool. In de gesprekken die Jolanda en Karin het afgelopen jaar hadden bleek dat zij een grote gedeelde belangstelling hebben voor denken en taal.
Jolanda is als logopedist geïnteresseerd in het denkstimulerend onderwijs (zie kader), met name voor kinderen met een taalontwikkelingsstoornis. Karin onderzoekt al vanaf haar studietijd de relatie tussen de taal en denken, en heeft een bijzondere belangstelling voor kinderen in de basisschoolleeftijd die om uiteenlopende redenen moeite hebben met (gesproken) taal.
Jolanda en Karin hebben een grote verscheidenheid aan praktijkervaringen en zij ontwikkelen beiden materialen om de verbinding tussen denken en taal bij jonge kinderen te stimuleren.
In dit artikel lees je hoe Jolanda en Karin dit samen oppakken, wat hun bevindingen zijn en hoe zij hier praktisch handen en voeten aan geven. Zij willen hiermee anderen inspireren en met hen in gesprek komen.
Thema BURGERSCHAP: Essay: Krijg je goede burgers door burgerschapsonderwijs?
Thema BURGERSCHAP: Essay: Krijg je goede burgers door burgerschapsonderwijs?
Marianne Scheeper stelt zich in dit essay allerlei vragen omtrent onderwijs, opvoeding, mens-zijn en burgerschap. Ze gaat te rade bij een bont gezelschap van filosofen, van Plato tot Rousseau en Dewey. Uiteindelijk concludeert ze: “Wellicht moeten we burgerschapsonderwijs vervangen door ‘bildungsonderwijs’. Of liever maken we een ommezwaai in ons onderwijs. Meer focus op identiteitsvorming, sociale vaardigheden, kritisch denken, probleemoplossend vermogen etc., als geïntegreerd onderdeel van het curriculum.”
Filosoferen met kinderen, wat is het en waarom zou je het doen?
Filosoferen met kinderen, wat is het en waarom zou je het doen?
Fred Delhaas deed een aantal jaar geleden de beroepsopleiding Filosoferen met kinderen en jongeren en praktiseert dit vak sindsdien met wekelijks. En met veel plezier. Hij schreef in dit artikel nog eens op waarom het leuk is om te doen, maar ook waarom het van belang is om te doen.
Oproep voor onderzoeksproject VU: ideeën voor verwondering stimulerende activiteiten
Oproep voor onderzoeksproject VU: ideeën voor verwondering stimulerende activiteiten
Geïnspireerd door de huidige situatie rondom het coronavirus is er een online verwonderings-ideeënbank opgezet voor gebruik door leerkrachten en ouders. Daarin worden ideeën verzameld voor verwondering stimulerende lesactiviteiten in het basisonderwijs, maar ook voor activiteiten die de kinderen thuis (evt. met wat hulp) kunnen uitvoeren. Dit is een oproep voor nieuwe ideeën van Willeke Rietdijk, een van de onderzoekers van een driejarig verwonderingsproject aan de VU in Amsterdam waaraan onder meer Anders Schinkel is verbonden. Zie onder het formulier.
Verslag van Masterclass met Pieter Mostert: nieuwe vormen voor filosofiepraktijk
Verslag van Masterclass met Pieter Mostert: nieuwe vormen voor filosofiepraktijk
Pieter Mostert gaf een masterclass op 8 en 9 februari 2020. Deze was mogelijk gemaakt in samenwerking met de Vereniging Filosofische Praktijken en het ISVW. Mostert (1952) is onder meer verbonden aan Het Nieuwe Trivium. Hij is een echte ontwikkelaar van nieuwe vormen om het filosoferen in praktijk te brengen. Paulien Hilbrink maakte een verslag van deze tweedaagse in Leusden, met hulp van Gerard Kooijmans en Fred Delhaas.
Scriptie: De toegevoegde waarde van kinderfilosofie in het huidige basisonderwijs
Scriptie: De toegevoegde waarde van kinderfilosofie in het huidige basisonderwijs
Julia van de Winckel schreef een scriptie over ‘De toegevoegde waarde van kinderfilosofie in het huidige basisonderwijs’. Ze voltooide recent haar opleiding kinderfilosofie, nadat ze eerder filosofie studeerde en biedt allerlei activiteiten aan.
Onderzoek: ‘Door filosoferen ga je beter leren en verwerf je een hoger IQ’
Onderzoek: ‘Door filosoferen ga je beter leren en verwerf je een hoger IQ’
Filosoferen in de klas kent vele voordelen. Naast de bekende effecten op persoonlijkheidsvorming, expressievaardigheid en het ontwikkelen van een waardesysteem, zijn er ook onderzoeken die bewijzen dat filosoferen een positief effect heeft op de op de cognitieve ontwikkeling. Inmiddels zijn meerdere wetenschappelijke onderzoeken uitgevoerd, waaruit zou blijken dat kinderen die filosoferen een hoger IQ verwerven. Dit is een bijdrage van Judith Damhuis.
‘Je moet niet alleen horen, je moet luisteren!’
‘Je moet niet alleen horen, je moet luisteren!’
Michaël van Putten interviewt Pablo Muruzábal Lamberti (promovendus aan de UvA), die onderzoekt hoe we muzikaler te werk kunnen gaan binnen de kinderfilosofie. “Zonder muziek zou het leven een vergissing zijn”, schreef filosoof en componist Friedrich Nietzsche ooit. De connectie tussen filosofie en muziek is voor velen wellicht niet direct duidelijk, maar voor Pablo is deze er wel degelijk. Hoe wij luisteren naar muziek en hoe wij binnen de filosofische dialoog luisteren naar elkaar, is volgens hem bijzonder vergelijkbaar. “Ik denk niet dat je kinderen hoeft te behandelen alsof ze bepaalde muziek niet aan kunnen, je kunt ze zo juist betrekken bij de grote-mensen wereld.”
Floor Rombout doet onderzoek naar ‘waardegeladen kritisch denken’
Floor Rombout doet onderzoek naar ‘waardegeladen kritisch denken’
Michaël van Putten praat met Floor Rombout (NWO promovendus en filosofiedocent) over haar onderzoek naar en praktijkervaring met ‘waardegelaten kritisch denken’. Ze pleit voor meer ruimte voor de sociale praktijk naast het dominante logische denken. Dialoog is essentieel om jonge mensen te laten nadenken over hun eigen positie en die van de ander. Want: “je kan kritisch nadenken niet alleen als individuele denkexercitie zien.”