‘FmKJ en levensbeschouwelijk onderwijs zijn nu twee verschillende werelden. In mijn optiek zouden ze elkaar moeten versterken en aanvullen,’ zegt drs. Tamar Kopmels. Ze is theoloog én filosoof, geen wonder dus dat zij hoopt beide werelden dichter bij elkaar te brengen. Dat doet ze in haar boeken, maar ook in de Ronde Tafel bijeenkomst op 23 januari 2021. Dit is een voorbeschouwing door Christianne Verheugd.
Tamar zal op deze CKN-middag ingaan op de verschillen en overeenkomsten zijn tussen FmKJ en levensbeschouwelijk onderwijs. Waar het in haar ogen “kort door de bocht” op neerkomt is dat FmKJ meer een vorm, een techniek is om te leren denken en redeneren. Dat kan over allerlei onderwerpen gaan. Het gaat erom kinderen bepaalde vaardigheden aan te leren waardoor zij zich kunnen ontwikkelen tot zelfstandig denkende burgers.
Levensbeschouwelijk onderwijs daarentegen draait om bepaalde inhoudelijke, universele vragen over het persoonlijk leven. De vorm waarin je die vragen bespreekbaar kunt maken heeft veel overeenkomsten met FmKJ. Maar de inhoud is persoonlijker. De kinderen leren om eigen ervaringen onder woorden te brengen, die te onderzoeken en te achterhalen welke betekenis ze aan bepaalde gebeurtenissen en belevenissen toekennen. In die toekenning van betekenis zit de clou, want die is altijd persoonlijk. En dat is een andere uitkomst dan die van de meeste filosofische gesprekken.
Op veel openbare scholen geeft men de voorkeur aan FmKJ, omdat dit “neutraal” is en dat klinkt voor openbare scholen natuurlijk ideaal. Maar juist in een tijd waarin er veel negatieve aandacht is voor cultuur- en geloofsverschillen is het volgens Tamar Kopmels nodig om die verschillen niet alleen te bespreken maar ook gezamenlijk te leren duiden. Met die duiding zal vaak blijken dat de verschillen kleiner zijn dan gedacht, dat de betekenis die kinderen toekennen aan bepaalde gebeurtenissen en rituelen heel herkenbaar is voor kinderen die met een heel andere achtergrond. Levensbeschouwelijk onderwijs kan daarmee een belangrijke rol spelen in een samenleving die steeds meer door diversiteit wordt gekenmerkt en waarin actief burgerschap om (nieuwe) vaardigheden vraagt. Maar ook FmKJ heeft daarin een rol te vervullen en daarom zouden beiden elkaar kunnen en moeten versterken.
Op 23 januari 2021 zal Tamar niet alleen nog veel uitgebreider haar opvattingen hierover uit de doeken doen, ook zal ze die middag concrete handvatten geven over hoe je met levensbeschouwelijke vragen aan de slag kunt binnen je filosofielessen.
Een middag dus met een meer theoretische component waar het gaat om het op de kaart zetten van het FmKJ en levensbeschouwelijk onderwijs. En daarnaast een heel praktische component: hoe kan je je filosofielessen uitbreiden met levensvragen.
Filosoof en theoloog Tamar Kopmels is adviseur op het gebied van levensbeschouwelijke educatie en identiteitsbegeleiding. Zij richt zich op de vormgeving van de actief pluriforme opdracht van de openbare school. Haar aandachtsgebieden zijn onder meer: identiteit bij fusietrajecten, nieuwe vormen van godsdienstig en humanistisch vormingsonderwijs en burgerschapsvorming.