Ik besefte nu pas hoeveel ik van mijn lijf hield. Niet omdat ik er hard mee kon fietsen, of omdat ik er mannen mee kon verleiden, maar omdat ik mijn lichaam ben. Ik ben mijn lichaam. Niet: ik heb een lichaam.
Natália (18) doet whatever it takes om een top wielrenster te worden. Of zeg je ook bij de vrouwen wielrenner? Wielrenner of wielrenster is dat belangrijk? Is dit een feministisch boek? Ik vind van wel, en een filosofisch boek en vooral een mooi en aangrijpend boek. Joan de Ruijter schreef het voor jongeren vanaf 15 maar ook ik (54) las het in een ruk uit. Als vrouw en moeder van dochters, is het herkenbaar en voorstelbaar. Een realistisch boek van deze tijd. Waarin niet alleen recente gebeurtenissen als de ongewenste, opdringerige kus van een Spaanse voetbal voorzitter en de oorlog in Oekraïne doorklinken, maar ook het thema van het VWO eindexamen filosofie 2024: ‘de mens in relatie tot techniek en wetenschap’.
Natália en haar beste vriendin Demi worden gescout bij een professioneel wielerteam. De coach is een intrigerende en aantrekkelijke man vind Natália, tegelijk is hij degene die beslist wie de kopvrouw in de cours is. Een relatie met hem kan alleen voordeel opleveren denkt ze. Hij is beter in bed dan haar vriendje was en ze geniet van haar uitverkoren positie, ook al is die geheim. Ze zet sex in als middel en geniet er tegelijk van. Ik had vroeger graag een boek willen lezen waarin het plezier van een vrouw in sex zo was beschreven als in dit boek. Duidelijk en concreet. Eigenlijk heel gewoon en in principe gelijkwaardig. Al blijft hij natuurlijk haar coach. Kan hun relatie dan wel gelijkwaardig zijn?
Het gaat over een intelligente jonge vrouw die zich de baas voelt over haar lichaam, haar fiets en zelfs over de gadgets die ze gebruikt om haar prestaties te monitoren. Ze weet wat ze wil en doet gecontroleerd wat nodig is om dat te bereiken. Totdat ze de controle verliest.
Tegenover de data gestuurde opvatting van de coach; het lichaam als machine en de fiets en computer als verlegstuk van dat lichaam, staat de mental-coach en masseuse van het team. Zij staat voor een fenomenologische trainingsopvatting: het lichaam dat weet wat het moet doen voordat de hersenen het bedenken en dat kan aanvoelen wat andere renners in het peloton gaan doen. Dataïsme en fenomenologie zijn onderdeel van het eindexamen. De onderwerpen zijn zo in een meeslepend verhaal verweven dat het waarschijnlijk niet eens opvalt als je er niet op let. Tegelijk vormen ze een verdiepende laag in het een verhaal over vriendschap, sport, liefde en volwassen worden.
Whatever it takes
Joan de Ruijter
ISVW uitgevers 2023
