Verslag rond de tafel II: SOCRATISCH GESPREK

Op een zaterdag in maart toonde Kristof van Rossem ons zijn tips & tricks van het socratisch gesprek. Over elke ervaring kun je ‘moeilijk doen’, want vergissen is menselijk. Zo onderzochten we met elkaar de waarheid van de ervaring van één van ons, een frequente rond-de-tafel-deelnemer wiens kat José een streng maar vooral heel vervelend dieet moest volgen. Zijn ervaring leidde tot de filosofische vraag: moet je voorschriften altijd opvolgen? Het leuke was dat over deze redelijk banale zaak hele fundamentele dingen op tafel kwamen te liggen.
Alle opvattingen, aannames en waarden van José’s baasje werden verhelderd tot zijn verhaal duidelijk was. Uitspraken over principes werden getest op andere situaties.: “Waaruit kun je afleiden of dieren een belang op lange termijn hebben?” Door een uitspraak te veralgemeniseren ontstaan weer andere gespreksonderwerpen. In je eigen praktijk maak je hier gebruik van door er een vervolggesprek van te maken.

Het verhelderen werkt vooral goed als je directe, open vragen stelt. Van Rossem deed voor hoe je neutrale vragen stelt, dus zonder zelf iets toe te voegen, waardoor we precies helder konden krijgen wat het probleem was. Ondanks het gestructureerde onderzoek, ontstond er staat van verwarring waardoor het gesprek echt interessant werd. Juist toen stopte van Rossem ons, om te kunnen ervaren hoever meningen uit elkaar kunnen komen te staan door één vraag. Er lag nog veel op tafel om over door te filosoferen. Want zolang er afwijkende meningen zijn, gaat het onderzoek voort en blijft het kritisch gesprek levend. Maar nu hadden we tenminste nog tijd over voor praktische tips aan elkaar, bijvoorbeeld het laten ensceneren van de ervaring in theatervorm. Leuk!