Door: Mirte Nijhof

Het nieuwe “Filosofie op school: Handboek vakdidactiek filosofie” zou niet door filosofen geschreven zijn als het zich niet ook buiten de paden van het eigen vak waagde. Het handboek vakdidactiek bespreekt daarom niet alleen de geschiedenis van het schoolvak filosofie en het leren filosoferen maar besteedt daarnaast aandacht aan de manier waarop filosofie en de leraar-filosoof buiten de omheiningen van het eigen vak van betekenis kunnen zijn.

Leren filosoferen gaat namelijk niet alleen om het opdoen van filosofische vaardigheden maar vooral ook om het creëren van goede mensen, aldus Jason Schone. Dat de filosofie docent zich daarbij een passende rol dient aan te meten blijkt uit de twee valkuilen die Schone beschrijft. Moreel besef kan niet vanuit autoriteit opgelegd worden noch als volledig subjectief worden gezien. Schone reikt de leraar filosofie interessante handvatten voor het voorkomen van deze valkuilen en maakt de weg hiermee vrij voor een andere belangrijke rol van filosofie op school, namelijk subjectivering. Volgens Kirsten Poortier kan filosofie ons volwassen maken. Om dit argument te illustreren verweeft Poortier op interessante wijze de theorie van Biesta(2018) met het schoolvak filosofie. Dat filosofie ten slotte kan bijdragen aan goed burgerschap wordt besproken door Lotte Michielsen en Sven Gellens. Zij beschrijven hoe filosofie burgers niet slechts kritisch maar vooral ook onderzoekend maakt met goed burgerschap als gevolg. Naast de standpunten van bovengenoemde auteurs wordt het derde deel van de handleiding gekleurd door middel van voorbeelden uit de media, film en ervaringen uit de klas.

Al met al is Filosofie op school een interessante en praktische handleiding voor ervaren en nieuwe docenten filosofie. Ook vormt zij een interessante bron van informatie voor anderen die in het leren filosoferen geïnteresseerd zijn. Dat een handboek praktisch moet zijn kan bij vlagen voor de filosofische lezer een punt van kritiek vormen. Bestaande raamwerken en definities worden hier en daar net iets te gemakkelijk aangenomen terwijl de filosoof deze uiteraard liever zou bevragen. Desalniettemin vindt het handboek door de mix van auteurs en bijdragen een goede balans tussen abstract en informerend zijn. Mijns inziens vormt Filosofie op school aldus een doordachte en goed toepasbare gids voor het centraliseren van de tot nu toe nog verdeelde vakdidactiek filosofie.

Lees hier meer over de auteurs en hun visies op filosofie-onderwijs in Spinoza, het digitale magazine van de Vereniging voor Filosofiedocenten in het Voorgezet Onderwijs (VEFO).