Paulien Hilbrink nam deel aan een training “De kunst van het vragen stellen”, gegeven door Kristof van Rossem. Ze schreef er een verslag over.
In het weekend van 19 januari 2019 nam ik deel aan de training De kunst van het vragen stellen. In een kasteeltje in Hoepertingen, België, oefenden we op ambachtelijke wijze het stellen van vragen. Het was geen kwestie van het volgen van een stappenplan, maar van observeren van wat er gebeurt in een oefening en op eigen wijze nadoen. Voortdurend werd je uitgenodigd te reflecteren op hoe je de oefeningen had ervaren, om er zo van te leren.
Het is een hele kunst om gericht en zonder vooringenomenheid vragen te stellen. Echt iets waarin je je moet blijven trainen. Vertel maar eens precies na wat een ander gezegd heeft en stel er een vraag over. Telkens ligt de verleiding op de loer om toch de woorden van de ander te interpreteren.
In de volgende oefening die Kristof van Rossem ons liet doen, komt het onbevooroordeeld vragen stellen, scherp luisteren en zelfreflectie voor beide gesprekspartners mooi naar voren.
1. In tweetallen (vragensteller en bevraagde) formuleert de bevraagde een vraag.
2. De vragensteller vraagt volgens: Wat is het antwoord op je vraag? Hierop schrijft de bevraagde het antwoord op. Dit is noodzakelijk voor het succes van de oefening.
3. Vervolgens probeert de vragensteller de zelfkritiek aan te wakkeren bij de bevraagde (de protraptische beweging). Je kunt dan vragen hoe je het betreffende probleem zou noemen of “Kun je in één woord zeggen hoe je deze situatie zou omschrijven?” De bevraagde antwoordt terwijl de vragensteller goed probeert te zien of dat antwoord daadwerkelijk de situatie omschrijft. Kritisch doorvragen, maar met een open blik, helpt de bevraagde zijn antwoord aan te scherpen.
4. Vervolgens is de vraag of de gedachte die nu voor je ligt, nieuwe vragen oproept. Die nieuwe vraag wordt geformuleerd, waarna de bevraagde deze weer zelf beantwoordt en noteert.
Deze vier stappen doorloop je een aantal keer, tot er een voorlopig bevredigend antwoord is.
Van belang is dat de vragensteller vertrouwt op de redelijkheid van de bevraagde. De invloed van de kritische houding van de vragensteller zit in deze oefening op de vorm, niet op de inhoud. De bevraagde wordt door de vorm gedwongen om kritisch naar het eigen antwoord te kijken.
Dit was slechts één van de vele goed doordachte oefeningen die we hebben gedaan.
En oefenen blijft het, want vragen stellen is een kunst die je moet blijven perfectioneren.
Zie voor de volgende training De kunst van het vragen stellen, de agenda op onze site!
Wie meer wil lezen, raad ik het volgende artikel aan, waarin Kristof van Rossem spreekt over de verwondering bij kinderen en of we dat niet teveel romantiseren.