Home » Artikelen » FMK, burgerschapsvorming en Curriculum.nu

FMK, burgerschapsvorming en Curriculum.nu

Alexandra Bronsveld schrijft over hoe FmKJ een rol kan vervullen in het burgerschapsonderwijs dat Curriculum.nu voor ogen heeft. Het CKN gaf hierover in juni 2019 haar visie. 

Woensdag 5 juni hebben we als CKN onze visie gegeven op het laatste tussenproduct van Curriculum.nu over burgerschapsvorming. Wij zijn enthousiast over de grote opdrachten en bouwstenen die geformuleerd zijn door het ontwikkelteam burgerschap omdat deze mooi aansluiten bij de doelstellingen van het filosoferen met kinderen. De herijking van het curriculum biedt een mooi uitgangspunt voor scholen om het filosoferen met kinderen in hun onderwijs te integreren. In de feedback die we geven benadrukken we steeds het belang van de dialoog en kritisch denken voor burgerschapsvorming.

De kern van burgerschapsvorming, zoals het ontwikkelteam met elkaar vaststelt, wordt gevormd door de concepten democratie en diversiteit. Daarvan afgeleid zijn de basiswaarden vrijheid, gelijkheid en solidariteit. Naast de algemene vaardigheden die door het hele curriculum lopen (kritisch denken, probleem oplossend vermogen etc.) onderscheidt het ontwikkelteam ook specifieke denk -en werkwijze voor burgerschap. Deze vaardigheden hebben kinderen nodig om “met elkaar gestalte te geven aan een democratische cultuur, in een diverse samenleving, waarin de ander als gelijkwaardige wordt herkend en erkend.” Het filosoferen met kinderen en jongeren lijkt ons een krachtig middel om deze vaardigheden te oefenen in de onderwijspraktijk. En voorbeeld:

Een burgerschapsvormende denk- en werkwijze is bijvoorbeeld BDW(burgerschap vormende denk- en werkwijze) 5 : Waarheidszin

Doel: Leerlingen leren over het belang en het proces van waarheidsvinding; leren hoe kennis uiteindelijk berust op overtuigingen, en hoe zij deze overtuigingen kunnen rechtvaardigen.
 Leerlingen leren zich met hulp uit te spreken over de wereld die zij waarnemen. Zij kunnen eenvoudige verbanden leggen tussen verschillende gebeurtenissen en ontwikkelingen.
 Leerlingen leren over de invloed van hun ontwikkeling en hun omgeving op hoe zij de wereld zien en kunnen daarvan voorbeelden geven. Zij kunnen begrijpelijke argumenten geven voor hun
overtuigingen en verbanden te leggen tussen hun eigen overtuigingen en die van anderen.
 Leerlingen leren hun eigen wereldbeeld te begrijpen als het resultaat van ontwikkeling, opvoeding en contexten; zij leren een aantal manieren om kennis te rechtvaardigen en zo nodig hun
overtuigingen bij te stellen.
 Leerlingen leren om hun eigen wereldbeeld te beargumenteren en – waar relevant – te relativeren; zij leren hun aanspraken op kennis te rechtvaardigen en te beoordelen, en stellen op grond
daarvan zo nodig hun overtuigingen en hun wereldbeeld bij. 

(Van: https://curriculum.nu/wp-content/uploads/2019/05/Conceptvoorstellen-Burgerschap.pdf)

Een serie filosofische gesprekken over bijvoorbeeld “Identiteit en de wereld om je heen” is een mooie manier om het gegeven doel te bereiken. Het oefenen van de genoemde vaardigheden is impliciet aan het voeren van een filosofisch gesprek. In plaats van het invullen van vragen in een werkboek, zijn kinderen zelf aan het woord en zien en horen ze van elkaar hoe iedereen met een eigen blik naar de wereld kijkt. Naast dat kinderen leren hun mening te onderbouwen, kritisch nadenken en vragen stellen, zijn ze betrokken bij de les omdat het over henzèlf gaat. Ze hoeven niet ‘het goede antwoord’ te geven, maar leren hun eigen antwoorden beter te formuleren. Dat geeft leerlingen zelfvertrouwen en veerkracht om zich bijvoorbeeld in een discussie te mengen. Een dergelijke aanpak verhoogt de kwaliteit van de les, omdat de leerinhouden en leerdoelen beter beklijven als kinderen betrokken zijn en echt iets over zichzelf leren. Het CKN maakt zich dan ook hard om filosofische gesprekken te integreren in burgerschapsvorming.

Kijk voor meer informatie op curriculum.nu. Hier lees je meer over het proces van het curriculumontwerp voor burgerschapsvorming.

 

Geschreven door:

Alexandra Bronsveld

projectonderwijs, leren voor het leven
Meer artikelen uit dit dossier:
Share This